Winnaar de Nieuwe Vermeer vrije categorie Jupiter, Venus en Mercurius.

Een enorme voldoening is de beoordeling van mijn kunstwerk door de experts jury Abbie Vandivere en Pieter Roelofs, te zien in de derde aflevering van de Nieuwe Vermeer: “Jupiter, Venus en Mercurius”.
De diepe indruk die het werk op hun maakte: “Een ongelooflijk rijke keuze van materialen van over de hele wereld, het laat in z’n materialiteit bijna een soort samenvatting zien van wat de wereld is. Een rijkdom in kleuren die ook Vermeer gebruikte.
De achterliggende en diepere betekenis van mijn werk:juist diezelfde rijkdom zien we ook in dit werk waarop een hele duurzame manier tot deze voorstelling is gekomen zonder gebruik te maken van verf.
En de verleiding om het kunstwerk aan te raken:Vooral de mooie blauwe lapis lazuli. Al die mooie glinsteringen en reliëf van de stenen, het werkt gewoon!”

Het was een prachtige zoektocht om in de geest van Vermeer te duiken. Een enorme uitdaging om met mijn eigen techniek een verdwenen en niet bestaande Vermeer in 16 weken te maken.

Luister hier het juryrapport Pieter Roelofs, Hoofd schilderkunst en beeldhouwkunst van het Rijksmuseum, van mijn “Jupiter, Venus en Mercurius” in de kamer van Vermeer.

Hier in tekst het juryrapport: 

“Tot de grotere werken, die Vermeer geschilderd heeft, behoren zijn Bijbelse voorstellingen, zijn mythologische voorstellingen. Een van die taferelen gaat over Venus, Jupiter en Mercurius. Wat we bij het winnende werk heel mooi zagen is dat een tekening van Leonard Bramer, tijdgenoot van Vermeer in Delft, als uitgangspunt is genomen, maar dat de materiaalkeuze een ongelofelijk rijke keuze is geweest, waarbij materialen vanuit de hele wereld zijn toegepast en dat kan gaan om hoe schelpen zijn gebruikt die uit de stille Zuidzee kwamen of hoe het blauw is gekozen, stenen die van heel  ver afkomstig zijn. Ja het laat in z’n materialiteit bijna soort samenvatting zien van wat de wereld is en bij Vermeer zien we dat ook in de 17e eeuw. Hij maakte gebruik van rode lak, die afkomstig was uit Zuid-Amerika, of lapis lazuli, dat kwam uit groeves in, dat vandaag, Afghanistan is. Of hij maakte gebruik van krijt dat uit schelpen kwam, die uit de zee afkomstig waren. Dus kijkend naar Vermeer realiseren we ons soms niet dat in die kleuren ook echt een rijkdom was die uit de hele wereld kwam en juist die zelfde rijkdom zien we ook in dit werk ja waar op een hele duurzame manier tot deze voorstelling is gekomen, die geschilderd is zonder gebruik te maken van verf en dat realiseer je pas op het tweede moment als je het nog een keer goed naar kijkt. Dit zijn allemaal uiteenlopende materialen die op een hele vernuftige wijze zijn aangebracht en ons doen overtuigen dat we echt kijken naar een bestaande voorstelling van Venus, Jupiter en Mercurius.

Het verhaal en de materialen die ik gebruikt heb:

Venus, opgebouwd uit oesterschelp, mossel en zand van verschillende stranden, legt haar hart, dat geel en gebarsten is van woede, in de handen van Jupiter. Hij is in koningsblauw (lapis lazuli) gewaad met een baard van aarde en zoetwatermossel uit de polder, verwijzend naar het polderen tussen Venus en de benijde Psyche. Mercurius voelt de woede van Venus en balt zijn vuist, hij is de boodschapper gehuld in berkenbast en heeft een helm van ijzerhoudend zand uit Etrurië en een verweerde oesterschelp.

De handen en de gezichtsuitdrukkingen communiceren het verhaal. Op de grond het versteende hart van Venus. Het is een zaak rondom het hart, daarom is deze onbedekt bij Jupiter en deels bij Mercurius en linkerschouder van Venus. In het gewaad van Jupiter spiegelt de zoetwatermossel. 

Het is een schilderij zonder verf. Het kunstwerk is opgebouwd uit alleen zand, aarde, steen, schelp, veren en boombast uit verschillende delen van de wereld. Uit verschillende delen van Nederland, Italië, California, Oekraïne, Bonaire, Curacao, Israël, Zwarte Zee, La Palma, Tanzania, lapis lazuli, marmerpoeder, oesterschelpen, (zoetwater)mossels, koraal, Dolomieten, mergel, steenkool, houtskool, duivenveren, eendenveer,  buizerdveren, berkenbast, Sequoiabast, gemalen dakpanneklei uit Tegelen. Gelijmd op populieren hout.

De bevindingen van de jury Pieter Roelofs en Abbie Vandivere over mijn kunstwerk in de finale:
“Het werk dat we hebben gekozen is duidelijk geïnspireerd op de schets van Leonard Bramer, maar de persoon heeft ook heel goed naar de schilderijen van Vermeer gekeken om een modern eigen werk te maken”
Eerste reactie:
Pieter: “Kijk dit is echt heel spannend”
Abbie: “Ik wil het bijna aanraken”
Pieter: “Het zijn ook echt Vermeer’s materialen of niet? 
Abbie: “Ja dit is lapis lazuli, de steen die wordt verwerkt naar ultramarijn, het felle blauw van Vermeer.”
Pieter: “Ik vind dat in het beeld, daar zit een tamelijke rust in, ook in de interactie tussen de figuren, dus het is niet heel erg uitgesproken, maar het is redelijk klein gehouden, dat vind ik goed! Ik vind de materialen goed, omdat het dieper verteld hoe zo’n werk tot stand komt en wat Vermeer ook doet.”
Abbie: “De stenen en het glinsteren van het materiaal is heel levendig en kijk, de staf van Mercurius is ook een schelp. Heel knap gedaan het gebruik van de materialen, het werkt gewoon.”
Verwoording jury over het winnend werk bij de prijsuitreiking:
“Ik denk dat het heel mooi is en dat als je naar Vermeer kijkt dan zien we dat Vermeer zijn materialen uit de hele wereld haalt en dat is precies wat jij hier ook doet. En het mooie is, je kunt ook schilderen zonder verf en dat is wat je denk ik heel goed laat zien: je start in de 17de eeuw en je maakt er iets heel moois eigens van voor ons allemaal.”
Abbie: “En ook de manier waarop het reliëf is gemaakt met alle verschillende materialen, dat maakt licht en schaduw in het kunstwerk op zich. Ik blijf kijken naar dit kunstwerk en ik wil het nog steeds aanraken maar dat doe ik niet, dat mag niet…” Waarop ik antwoordde dat zij dat wel mocht 😉

De hele aflevering “Jupiter, Venus en Mercurius” is nog te zien op NPOstart

Kijk hier de totstandkoming van het schilderij in deze time-laps: 14 weken in 14 seconden:

The making of…